басқарылатын снаряд

(Управляемый снаряд)

алдын ала берілген траектория (машрут) бойынша арнаулы нысанаға жіберілетін ұшқышсыз аппарат. Б.с. арнаулы аспаптармен, реактивті қозғалтқыштармен жабдықталады. Бұл снарядтар қарсыластың әр түрлі маңызды объектілерін қиратуға, ұшақтың жаңа түрлерін сынаудан өткізуге, атыс жаттығуларында және ғылыми зерттеулерде қолданылады. Б.с. арнаулы қондырғылардан жіберіледі. Б.с-тың алғашқы үлгісі ФАУ-1 ракетасы болды. ФАУ-1 ракетасының ұшу алыстығы — 300 км, биіктігі — 0,2 – 3,0 км, жылдамдығы 575 км/сағ-қа жуық. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі жылдарда көптеген шетел армияларында Б.с. жете зерттеліп, оның жоғары маневрлі және алысқа ұшатын жаңа үлгілері жасалды. Олардың ішінде құрылысы мен қолданылуы жеңіл, радиокедергілеріне төзімді, кез келген қашықтықта үлкен объектілерге соққы бере алатын дербес басқарылатын снарядтар, радиокедергілерге төзімсіз, бірақ нысанаға дәл тигізетін телебас-қарылатын снарядтар, электрмагнит, жылу, дыбыс, жарық күші арқылы нысанаға жеткізетін аспаптармен жабдықталған снарядтар болды. Б.с-тың биіктігі, қашықтығы ұшу бағыты, траекториялық жоспарлы мөлшері болады. Ұшу биіктігі тұрақты және тұрақсыз болады. Ракеталардың жылдамдығын анықтап, жылдамдығына қарай оның жүріп өткен жолын, берілген бағытын және биіктіктен ауытқып кетуін көрсететін аспаптардың жиынтығын Б.с-тарды инерциялық жүйемен басқару деп атайды. Ол есептеп шешетін өлшегіш аспаптардан және автоұшқыштан тұрады.